Gökbilimde çok daha derin uzayı görmek isterseniz teleskoba gereksinmeniz vardır. Halk arasında Ay yüzeyini görmek, Satürn’ün halkasını görmek için alınması düşünülen teleskoplar aslında gözle göremediğiniz sönük yıldızları da size gösterir. Yani uzayın derinliklerine gözünüzle bakarken ortalama 50 ışık yılı (IY) uzaklıktaki yıldızları görürken 10 cm çapında aynası olan bir teleskopla 600-700 IY uzaklıktaki yıldızları da görebilirsiniz. Her yıldızın parlaklığı aynı olmadığı için bu rakamları örnek olarak alabilirsiniz. Teleskobunuzun aynasının çapı ne kadar büyük olursa ışın toplama yüzeyi o denli artacağı için uzayın iyice derinliklerini inceleme olanağı doğar. İlk büyük teleskop 1935’lerde ABD’de 5 metrelik yapıldı. Daha sonra Kafkasya’da Ruslar 6 metrelik teleskop yaptılar ama etkin bir şekilde kullanamadılar. Avrupa Güney Gözlemevleri (ESO) 4 tane yan yana 8 metrelik teleskop yaptı bazı bilimsel araştırmalar için aynı anda dördü de aynı gök cismine bakıyordu. ABD’li petrol zengini 100 milyon dolar hibe ederek ABD’nin 10 metre teleskobu olmasını sağladı. Bu projeye ABD bütçesinden de büyük katkı verilerek bir tane değil iki tane 10 metrelik teleskop şu anda çalışıyor. Atmosferin ışığa yaptığı etkiden dolayı sınır 10 metreydi. Fakat gökbilimciler atmosferin bu etkisini yok edecek donanım ve yazılımları da geliştirdiler ve son zamanlarda 32 metrelik ve 100 metrelik teleskop projeleri ortada dolaşıyordu.
Yine Aralık ayı içinde 11 Avrupa Devletinin finanse ettiği ESO (Avrupa Güney Gözlemevleri), 57 milyon Euro tahsis ederek 42 metrelik teleskop projesinin hayata geçmesine karar verdi. Yaklaşık 10 yıl sonra ilk ışığı gözleyecek teleskop projesinin 800 milyon Euro olacağı tahmin ediliyor. Yapımı için ilk adımların atıldığı bu dünyanın en büyük teleskobunun maketi resimde görülmektedir. Bir çok aynanın bal peteği şeklinde bir araya gelmesi ile oluşacak teleskobun teknik özellikleri ve inceleyeceği gök cisimleri ayrı bir haber konusu.
Kaynak : TUG Haber
Kaynak : TUG Haber